نویسنده یو ایکس کیست و چه کار می‌کند؟ | UX Writer
پارچه‌نویس‌ها به تاریخ پیوستند و آب از آب تکان نخورد. سرعتِ دگرگونی آنقدر بالاست که اگر یک هفته در خانه بمانیم ممکن است تغییرات زیادی را از دست بدهیم. هرقدر پدیده‌های نوظهور بیشتر و متنوع‌تر می‌شوند، کرکرۀ کسب‌وکارهای قدیمی پایین کشیده می‌شود و عنوان‌های جدید شغلی سربرمی‌آورند: نویسنده UX یا UX writer یکی از این عنوان‌ها است.
نویسنده UX یا UX Writer کیست و چه می‌کند؟ اصلاً چنین شغلی از کجا پیدایش شد؟
نویسنده UX از کجا آمد؟
در ۲۰۱۶ میلادی بسیاری از غول‌های فناوری آگهی‌های استخدام با مضمونی مشترک منتشر کردند: به UX Writer نیازمندیم. گوگل، آمازون، اوبر، پی‌پال، دراپ‌باکس و… از جملۀ این کمپانی‌ها بودند.
یک وجه مشترک در همۀ آن‌ها وجود داشت: آن‌ها در محصول‌شان با مخاطب حرف می‌زنند. و این مخاطب ممکن است هر کسی باشد؛ هرکسی با هر نوع از سواد، دانش، زبان، تفکر، ایدئولوژی و سلیقه‌ای.
منظورت همان کپی‌رایتر است؟
تا پیش از این مفهوم کپی رایتر حسابی جا افتاده بود. تبلیغ‌نویس یا همان کپی‌رایتر توانسته بود خیلی پیش‌تر از شکل‌گیری دراپ‌باکس و اوبر جایش را در بازار کار باز کند.
با ظهور فناوری‌های نو، کپی‌رایتینگ در دفتر کمپانی‌های فناورانه هم صاحب دفتر و دستک شد. اما نویسنده UX تا پیش از این، مثلِ بوک‌ریدر در کتابخانۀ دیر سنت‌آگوستین بود: بلااستفاده.
با تغییر دنیا، شرکت‌ها متوجه شدند نیازهای جدیدی دارند. نویسنده UX یکی از این نیازها است.
منظورت طراح یو ایکس است؟
طراحان یو ایکس (UX Designer) از مدت‌ها پیش جایگاه‌های شغلی کمپانی‌های فناورانه را تصاحب کرده بودند. اما آن‌ها افرادی بصری بودند نه محتوایی. نرم‌نرم جای خالی کسی که بتواند درست و دقیق پیام صفحۀ طراحی‌شده را به کاربر منتقل کند حس شد.
یک کپی‌رایتر تلاش می‌کرد جذاب حرف بزند و با به‌کارگیری بهترین کلمات، مشتریان را مفتون کند. اما صفحۀ پرداخت حق‌اشتراک در دراپ‌باکس یا خرید محصول در آمازون ابداً جای مناسبی برای چرب‌زبانی نیست.
کپی‌رایتینگ بر «متقاعدکردن» استوار بود و این نمی‌توانست روشِ مناسبی در نرم‌افزار باشد، چون «شفافیت»، «صراحت» و «صداقت» بیش از هر چیز در آنجا اهمیت دارد.
پس نویسنده یوایکس چه کار می‌کند؟
به‌عبارت دیگر نویسنده UX قلم می‌چرخاند تا مسیر تعیین‌شده توسط طراح UXرا برای کاربر هموارتر کند. هیچ چیز اضافه و دکوری نباید مانع از طی مسیر کاربر در سناریوی طراحی‌شده توسط طراح UX شود.
اینجاست که نویسنده UX می‌باید ذهن مشارکت‌جویش را به کار بیاندازد.
برخی از چیزهایی که این نویسنده باید بنویسند:
- پیام‌های خطا
- متن کلیدهای درون‌برنامه
- یادداشت‌های راهنما
- متن راهنمای نرم‌افزار یا وبسایت
- منو
اهمیت کار UX Writer تا آنجا است که در کمپانی‌های شناخته‌شده، درآمدی هم‌سطح یک طراح UX دارد. بر اساس یک پیش‌بینی، موقعیت شغلی نویسنده UX می‌تواند درآمدی تا حدود ۱۰۰ هزار دلار در سال داشته باشد. این رقم در قیاس با درآمد میانگین کپی‌رایتر تقریباً دو برابر است.
تا اینجا تا حدودی متوجه شدید نویسنده UX کیست و چه کار می‌کند. اما شاید هنوز دربارۀ چند چیز ابهام وجود داشته باشد.
- تفاوتی بین نویسندگی UX و کپی رایتینگ وجود دارد؟
- یک کپی‌رایتر همزمان می‌تواند نویسنده UX هم باشد؟
- در ایران این موقعیت شغلی وجود دارد؟
- تا امروز چه کسانی به‌جای نویسنده یو ایکس تصمیم‌گیری می‌کردند؟
- نویسنده UX چه مهارت‌هایی دارد؟
- همکاران نویسنده یو ایکس چه کسانی هستند؟
چه فرقی بین نویسنده UX و کپی‌رایتر وجود دارد؟
یک نویسندۀ چیره‌دست می‌تواند منظومه‌ای از کلمات را با لحن‌ها و منظورهای مختلف ارائه کند. اگر کپی‌رایتینگ را معادل تبلیغ‌نویسی بگیریم، پاسخِ پرسشِ بالا همچین چیزی است:
کپی‌رایتر باید بر شیوه‌ها و زبانِ قانع‌کردن مسلط باشد. اما نویسنده UX فقط کلماتی را ارائه می‌کند که کاربر را در مسیرِ سناریوی نرم‌افزار یا وبسایت راهنمایی می‌کند. به بیان دیگر، نویسندۀ UX راه ارتباط کاربر با محصول دیجیتال شما را هموار می‌کند.
کارِ کپی‌رایتر اغلب پس از ارائه محصول یا حین ارائه محصول شروع می‌شود، اما کار نویسنده UX پیش از ارائه و در مرحلۀ طراحی و ساختن محصول دیجیتال آغاز می‌شود.
یک کپی‌رایتر همزمان می‌تواند کار UX هم بکند؟
این کاملاً به میزان مهارت نویسنده برمی‌گردد. جهان کلمات بسیار گسترده و بی‌انتها است. شیوه‌های زبانی، روش‌های انتقال مفهوم، دایرۀ کلمات و… تنوع بسیاری دارند.
هرقدر یک نویسنده بر این‌ها مسلط‌تر باشد، یقیناً قدرت بیشتری در بیان منظور به شیوه‌های مختلف خواهد داشت.
در ایران نویسنده UX داریم؟
حتما داریم. اما اینکه موقعیت شغلی اختصاصی برای نویسنده یو ایکس وجود داشته باشد، (دستِ کم در این تاریخ) کمی بعید به‌نظر می‌رسد.
پس محتوای این همه نرم‌افزار ایرانی را چه کسی نوشته؟
تا امروز احتمالاً کپی‌رایترها، طراحان UX و مهندسان نرم‌افزار این کار را می‌کردند.
برای قرار گرفتن در موقعیت نویسنده UX چه مهارت‌هایی لازم است؟
بخشی از مهارت‌های کپی‌رایتر و UX Writer تقریباً یکسان‌اند. اگر بخواهم دربارۀ نویسنده UX دقیق‌تر بگویم، شاید یادآوری این چند مورد بد نباشد:
- توانایی درک استراتژی محتوای محصول
- توانایی همکاری گروهی و تعامل با طراح UX
- توانمندی در حدس‌زدن واکنش مخاطب (کاربر) به کلمات انتخابی
- توانمندی در تشخیص موقعیت‌های خاص (گاهی باید تصمیم بگیرد کوتاهی متن را فدای رساندن مفهومِ ضروری کند یا برعکس)
- توانایی رساندن پیام در کوتاه‌ترین جملات
- توانایی تشخیص اینکه گفتن چه چیزی حیاتی است و گفتن چه چیزی لازم نیست (اینجا می‌توانید نمونه‌هایش را ببینید)
نویسنده یو ایکس با چه کسانی همکار است؟
- استراتژیست محتوا
- طراح UI
- طراح UX
- برنامه‌نویسان
چه نکاتی در نوشتن متن UX حیاتی است؟
- قبل از نوشتن بدانید «هدف» چیست
- قبل از نوشتن از مسیر کاربر باخبر شوید (کجا، چطور، در چه صورتی، کِی پیام را دریافت می‌کند؟)
- ساده بنویسید
- کوتاه بنویسید (مگر مجبور شوید)
- از نوشتن متنی که کژتابی یا دوگانگی معنایی دارد پرهیز کنید
- از نوشتن کلماتی که بار منفی دارند، منع‌کننده هستند، اخطاری هستند، هشداردهنده به‌نظر می‌رسند پرهیز کنید
- یکپارچه بنویسید (بخش‌های مختلف محصول نباید از نظر کلامی و ساختار جمله‌بندی ساز خودشان را بزنند)
- اصطلاحات تخصصی را فراموش کنید
- چیزهایی بنویسید که به کاربر احساس تعامل و اراده‌مندی را منتقل می‌کند
- تاریخ‌های نزدیک را با عدد نشان ندهید. (دیروز، امروز به‌جای اعداد)
- شما تنها نیستید، گاهی می‌توانید برای بیان بهتر مفهوم‌های پیچیده، از تصاویر هم کمک بگیرید (منظور تصاویرِ مثالی است)
